Programma’s, applicaties, software… tegenwoordig ook apps genoemd: het is allemaal één pot nat en meer van hetzelfde. We noemen ze voor de duidelijkheid vanaf nu programma’s.
Alles wat op een computer draait en het interessant maakt, is een programma. Hetzelfde geldt voor wat er op jouw smartphone, tablet of tegenwoordig zelfs op uw smart TV draait. En ja hoor, binnenkort mogen we waarschijnlijk de smart ijskasten, smart salontafels en smart wasmachines verwachten!
Maar een computer heeft programma’s nodig. Anders is het vergelijkbaar met een café zonder bier en droge worst: compleet nutteloos! Een computer, in gelijk welke vorm, zonder programma’s is even nuttig als een baksteen.
Jouw emailprogramma, jouw facebook app op jouw telefoon, het boekhoudpakket op het werk, het kaartspel op uw laptop, of het nieuw voetbal computerspel van zoonlief… allemaal één voor één programma’s.
Zelfs achter de meeste websites zitten eigenlijk programma’s. De website waar je het weerbericht op afleest moet die juiste informatie ook ergens halen. Een programma zorgt daarvoor. Ook de lokale webshop waar je post-corona extra wc-papier op bestelt, heeft een resem aan programma’s achter zich voor de automatische levering, veilige betalen…
Programma’s groeien niet aan de bomen. Ze worden ook niet ’s nachts op jouw computer geladen door buitenaardse wezens en zijn absoluut niet magisch.
Neen, programma’s worden gemaakt door programmeurs, mensen zoals jij en ik.
Programmeren is een stiel, een vak dat je kan leren. Een aantal jaren op de schoolbanken en een ietwat gezonde interesse in wiskunde (maar ook niet teveel…) is alles wat je nodig hebt. Maar zelfs met uw laptop, een aantal eenvoudige boeken voor beginners en een goede portie aan Youtube video’s en websites, en je kunt na een paar dagen zelfstudie aan de slag met het bouwen van eenvoudige programma’s.
Uiteraard is het ene programma al wat groter en complexer als het andere. Ik denk dat we het eens zijn dat de rekenmachine op jouw computer zal eenvoudiger te maken zijn dan het stuk software dat in de raket zit die onbemand op de planeet Mars is geland.
Maar hoe zit een programma er nu concreet uit? Je hebt heus wel al gehoord dat een computer enkel nullen en enen verstaat. Moet een programmeur dan hele dagen opeenvolgend deze combinaties van 0 en 1 intypen? Absoluut niet! Een programma wordt geschreven in code, een soort van cryptisch taal, die sterk op onze taal gelijkt, een programmeertaal genoemd.
Waarom? Zoals ik al zei: programma’s worden door mensen gemaakt. We willen ons leven toch zo gemakkelijk mogelijk maken en een computerprogramma schrijven in een taal die we min of meer begrijpen?
Een voorbeeldje? Kijk even naar deze (compleet fictief) stuk programmatie-code en probeer te snappen wat dit zou kunnen doen.
temperature = temperatuursensor.lees()
if (temperature > 20)
then beep;
Enig idee? we vragen de “temperatuursensor” (stukje technologie op uw telefoon bijvoorbeeld) hoe warm het is. Deze waarde houden we vast en hangen er een soort van stikker aan (temperatuur). Daarna controleren we of die 20 graden is. Indien dit het geval is, vragen we een korte bieptoon te laten horen. Uiteraard volkomen waardeloos, maar een korte demonstratie hoe een programma er kan uitzien.
Uiteraard is dit een programma van 3 lijnen code. Sommige programma’s, zoals de nieuwste computerspellen of alweer, die ene raket zelfstandig op Mars laten landen, worden gebouwd door een team van 20, 200 of misschien zelfs 2000 man en er kan gemakkelijk een paar jaar aan gewerkt worden. Het aantal lijnen code kan oplopen tot enkele miljoenen… inderdaad andere koek!
Maar hoe complex, simpel, klein of groot de code ook is, het moet omgezet worden naar iets wat de computer kan begrijpen en kan uitvoeren. De resem aan nullen en enen, dus. Hoe gebeurt dit?
De computer zelf kan deze code of cryptische taal omzetten naar uiteindelijk een resem aan nullen en enen. De computer gebruikt voor die omzetting opnieuw… een programma. “Ho maar! Dus programma’s die op hun beurt programma’s maken?” Inderdaad! De computer voert een programma uit, dat op zijn beurt uw code inleest, er even op kauwt, en op basis van die code een programma maakt. Het klinkt alweer magisch, maar het is opnieuw gebouwd door programmeurs, met iets meer werk aan dan de temperatuur even uitlezen…
Wanneer je dit nu aan de computer vraagt om uit te voeren (concreet door er op een laptop op de dubbelklikken, of op uw smartphone er met uw dikke vingers op te duwen!) zal de computer/telefoon/tabled doen wat de code het vraagt.
Er zijn honderden soorten programmeertalen, allemaal gemaakt door bedrijven of communities die hun schouders onder een project staken. Deze vergelijken of bespreken zou ons te ver leiden. Enkele namen van moderne en/of populaire programmeertalen zijn: Java, C#, C++, Javascript, Python… Maar zoals gezegd, er zijn er nog bakken!
Er vallen nog ontelbare boeken te schrijven over programma’s en programmeren. En geloof me, die zijn reeds verschillende maken geschreven. Het is uiteraard niet ons doel om je programmeur te maken, maar wel om jou een korte introductie te geven wat programma’s zijn en hoe die tot stand komen.
